Ta-Ha Suresi 20/52. Ayet. Üç Fiil, Bir Harfi Cer, İki Bitişik Zamir.

            Ayet قال fiili ile başlıyor. YouTubedeki derslerimizde ilk gördüğümüz fiilerden birisi idi قال fiili. İçindeki elif harfinin uzatma görevi yapmasından ve okunmamasından dolayı düzensiz fiiler grubuna girdiğini söylemiştik. Bu قال fiili ile şu şekilde örnekler veriştik. O ne dedi? ماذا هو قال؟ , hatta ilerleyen aşamalarda cümlenin içindeki ماذا هو قال؟ o şahıs zamirini kaldırarak, ne dedi? ماذا قال؟ şeklinde de kullanmıştık. Aynı قال fiili ile sana ne dedi? ماذا قال لك؟, dün sana ne dedi? ماذا قال لك امس؟ şeklinde cümleler kurduktan sonra قال fiilinin şimdiki-geniş zaman hali olan يقول ile de örnek cümlelerimiz olmuştu. O size ne diyor? ماذا يقول لكم؟ sizde lütfen قال fiilini Kur’an-ı Kerim’de bu linkten aratınız. https://www.kuranmeali.com/ArapcaAra.php

قَالَ عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّي فِي كِتَابٍ لَا يَضِلُّ رَبِّي وَلَا يَنْسَى

Mûsâ, şöyle dedi: “Onlar hakkındaki bilgi Rabbimin katında bir kitapta (Levh-i Mahfuz’da yazılı)dır. Rabbim, yanılmaz ve unutmaz.”

Tâ-Hâ Suresi 52. Ayet

Ayette قال fiilinden sonra عِلْمُهَاkelimesini sonuna he ها bitişik zamiri gelmiş halde görüyoruz. Hu هُ yerine he ها olarak geçmesi, konuşulan konunun dişi bir ifade olduğunu bildiriyor bize. Kanalıızdaki ilk dersimize ربٌ  rab ismi ile başlamış, رَبُّكَ senin rabbin ile devam etmiştik. Bitişik zamirlerden benim anlamını veren ي ye bitişik zamirini daha sonra görüştük. Ayette geçen ربي benim rabbim olmakta.

Yine derslerimizde bitişik zamirlere örnekler vermiştik. Bunlardan birisi de kitap كتابٌ , senin kitabın كتابُكَ , benim kitabım كتابي şeklinde idi.

Harfi cerlere örnekler verirken بيتٌ  ev iken, في بيتٍ herhangi bir evin içinde, bilinen bir eviin içinde derken el takısı getirerek, البيتُ yapmış ve bu البيتُ nun önünede harfi ceri getirerek في البيتِ demiştik yani bilinen bir evin içinde. Aralarındaki fark sonlarındaki tek ve çift çizgi farkı olmakta el takısı olduğunda harfi cer ismin sonuna tek alt çizdi getiriyordu.

Ayette kitap كتابٌ ismini görmekteyiz. Kitap isminin başında el takısı bulunmamakta ve başına harfi cer geldiğinde kitap كتابٌ bir kitapta في كتابٍ şeklinde geçmekte ayette.

Ayetin sonunda نسى unuttu fiilini görmekteyiz. Derslerimizde bu نسى fiili ile ilgili ne unuttu? ماذا نسى؟ ne unuttun? ماذا نسيت؟ nasıl unuttun? كيف نسيت؟ şimdiki-geniş (muzari) zamanlı sormak istersek nasıl unutursun? كيف نسيت؟ şeklinde örnekler vermiştik.

Ayette geçen نسى fiilinin üçüncü tekil şahıs o için şimdiki-geniş (muzari) zamanda çekimi olan ينسي yı görmekteyiz. Bu ينسي fiilinin başına gelen لا olusuzluk eki ile لَا يَنْسَى unutmaz olduğunu görmekteyiz.

Ayette gördüğümüz ve daha önceki derslerimizde görmediğimiz ضَلَّ fiili var. Ayette yine üçüncü tekil şahıs için çekimi olan يَضِلُّ halini görmekteyiz. Ve hemen يَضِلُّ fiilinin başında لا olumsuzluk eki ile لَا يَضِلُّ olarak görmekteyiz.

Derslerimizde Diyanet İşleri Başkaknlığı ve Diyanet Vakfının meallerinden faydalanmaktayız. Bu ضَلَّ fiilini mealde yanılmak olarak alındığını görmekteyiz. Muzarisi ve başındaki olumsuzluk eki ile birlikte لَا يَضِلُّ yanılmaz olduğunu görmekteyiz. Diğer meallere baktığımızda لَا يَضِلُّ için yanılmaz, şaşırmaz, yanlış yapmaz, yanılmaz, hata yapmaz, asla yanılmaz, asla hata yapmaz gibi ifadelerin kullanıldığını görmekteyiz.

ماذا هو قال؟

O ne dedi?

ماذا قال؟

Ne dedi?

مَاذَا قَالَ لَكَ؟

Sana ne dedi?

ماذا قال لك امس؟

Dün sana ne dedi?

يَقُولُ

Diyor. Söylüyor.

ماذا يقول لَكُمْ؟

O size ne söylüyor?

نسى

Unuttu.

ينسي

Unutur.

ماذا نسى؟

Ne unuttu?

ماذا نَسَيْتَ؟

Ne unuttun?

كيف نَسَيْتَ؟

Nasıl unuttun?

ضَلَّ

Şaştı. Yanıldı. Dalalete saptı. Yoldan çıktı.

يَضِلُّ

لَا يَضِلُّ

Yanılmaz. Şaşmaz.